21 Eylül 2010 Salı

Uzaktan Eğitim Nasıl Yapılır?

Öğrenci ile öğretmenin aynı fiziksel ortamda bulunma olanağının olmadığı durumlarda eğitim faaliyetlerinin devam edebilmesi, bu durumdaki öğrencilere eğitim hizmetlerinin götürülebilmesi için “uzaktan eğitim” yönteminin kullanılması gerekir. Uzaktan eğitim; öğrenci ve öğretmen arasında bilgi alışverişinin sağlanabileceği, iletişime olanak veren bir platform üzerinden yapılır.

İlk zamanlarda uzaktan eğitim çalışmalarının yürütülebilmesi için gerekli iletişim mektupla yapılıyordu, iletişim platformu olarak sadece posta hizmetleri kullanılmaktaydı. Öğrenciler ders notlarını ve diğer evraklarını posta yoluyla alıyorlardı ve uzaktan eğitim sadece birkaç tane eğitimcinin kişisel çalışmaları ile yürütülüyordu. Bu eğitim şeklinin insanların hayatlarında önemli bir boşluğu doldurduğunun anlaşılması üzerine, mektupla uzaktan eğitim, kurumsallaşma yoluna gitmiştir. Mektupla eğitim veren ilköğretim, lise, üniversite seviyesinde kurumlar açılmıştır. Uzaktan eğitimin tarihsel gelişimine bakıldığında; uzaktan eğitim kurumlarının, gelişen teknoloji ile radyo ve televizyon üzerinden yapılan eğitim yayınları desteğinde, verdikleri eğitimlerin kalitesini ve etki alanını arttırdıkları söylenebilir. Buraya kadar anlatılan yöntemlerle yapılan uzaktan eğitim hizmeti şu şekilde verilir:

i) Eğitim materyalleri (kitaplar, ders notları, vs.) öğrencilere posta yoluyla ya da varsa bulundukları şehirlerdeki bürolar aracılığıyla ulaştırılır.
ii) Öğrenciler dersleri bu notlardan ve kurumun yaptığı radyo ya da televizyon yayınlarında takip ederler.
iii) Öğrenciler, eğitim veren kurumun belirleyeceği yer ve zamanlarda sınavlara tabi tutulurlar.
iv) Eğitim süresi biten ve başarılı olan öğrencilere eğitim veren kurumun yetkisi çerçevesinde diploma veya sertifika verilerek eğitim süreci tamamlanır.

Bu eğitim şekli her ne kadar özellikle çalışmak zorunda kalan insanların eğitim ihtiyaçlarını büyük ölçüde karşılasa da, eğitim açısından üç önemli eksiği vardır. Birincisi; öğrencinin öğretmenle sınıfta olduğu gibi iletişim kurma olanağı yoktur. Kitap ve ders notları haricindeki, radyo veya televizyon üzerinden yapılan eğitim çalışmaları, belirli saatlerde yayınlanan programlar halinde sunulmaktadır. Bu programları takip eden bir öğrenci ise, anlatılan dersi izlemekten ve kendince not tutmaktan başka bir şey yapamaz; soru sorma imkanı yoktur. İkinci olarak, aldığı dersin yayınlanma saatini kaçıran bir öğrencinin bun telafi etme şansı çok azdır. Kurum tekrar yayını yapıyorsa o yayını beklemek zorundadır. Bunun haricinde eğitim yayınları bazı kayıt cihazları ile kaydedilip onlardan tekrar tekrar faydalanabilse de herkesin kayıt yapma imkanı olmayabilir. Üçüncü önemli eksiklik ise uygulamalı derslerin (laboratuar ya da atölye çalışmaları) uzaktan eğitim ile verilememesidir. Tüm bu eksikliklerine rağmen uzaktan eğitim, özellikle okula gitme imkanı olmayan insanların eğitim ihtiyaçlarını büyük oranda karşılamış; eğitim hizmetlerinin yürütüldüğü ülkelerin ücra köşelerine de ulaştırılmasında önemli bir rol oynamıştır.

Buraya kadar anlatılanlar yakın zamana kadar uygulan klasik uzaktan eğitim faaliyetlerinin kısa bir açıklaması mahiyetindedir. Günümüzde iletişimin belkemiği haline gelmiş olan internet teknolojisi ile web sayfaları üzerinden her çeşit veri aktarımı mümkün olmaktadır. Buna bağlı olarak uzaktan eğitim hizmetleri artık, web sayfaları üzerinden verilmektedir. Verilen eğitimle ilgili ders içerikleri bir web editör programı yardımıyla hazırlanan web sayfası vasıtasıyla yayınlanarak öğrencilere ulaştırılır. Gelişen web teknolojileri bu ders içeriğinin hareketli resim, animasyon, ses ve video gibi bileşenler içermesine; ders içeriğinin öğrencilerle etkileşim kurarak konuların interaktif olarak öğretilmesine olanak sağlar. Ayrıca web üzerinden canlı video bağlantıları, video konferanslar ve sanal sınıflar gibi etkileşimli görsel sunum imkanları ve chat/sohbet odaları sayesinde karşılıklı anlık iletişim imkanı gibi pek çok olanak internet üzerinden öğrencilere sunulabilmektedir. Ders içeriklerinin hazırlanması, dağıtılması ve tekrar kullanımı amacıyla geliştirilen SCROM standardı ile sanal ortamda eğitim süreci büyük ölçüde rayına oturmuş; kargaşa ve karışıklık ortadan kalkmıştır. Ayrıca uzaktan eğitim için geliştirilmiş; portal mantığıyla bir web sayfası gibi çalışan ve bu tezin temel konusu olan LMS (Learning Management System) programları sayesinde, bildiğimiz anlamda klasik okul sistemi tüm teşkilatıyla sanal ortama taşınmıştır. Okul yönetimi ve öğrenci işleri gibi idari faaliyetler, sınavlar, ders içerikleri, sanal sınıflar, öğrenci istatistikleri, vb. tüm işlemler sanal ortamda yapılır hale gelmiştir.Uzaktan eğitim, normal eğitim gibi kurumsaldır ve sistematik çalışır. Öğrencilere aynı normal okullarda olduğu gibi derslere devam zorunluluğu getirilebilir. Uzaktan eğitimin farkı ders içeriklerinin tekrar kullanılabilmesi sayesinde, öğrencinin kendi evindeki ya da uygun başka bir yerdeki bilgisayardan (yakın gelecekte mobil cihazlar üzerinden) istediği bir vakitte sisteme girip eğitim faaliyetine katılma imkanının olmasıdır. Eğitimi veren kurum, gerektiğinde zaman ve mekan sınırlaması getirebilir (özellikle canlı ders anlatımları, video konferans gibi uygulamalar ile final sınavlarının yapılmasında).

Uzaktan eğitim, bilgisini paylaşmak ya da satmak isteyen kişiler tarafından da kullanılabilir. Bu işi yapmak isteyenler kendi kişisel web sayfaları üzerinden, kendi çabalarıyla bir web sayfası oluşturarak ya da bir LMS programı kullanarak bilgi ve deneyimlerini paylaşabilir ya da ücret mukabilinde satabilirler. Bu durumda verilen eğitim hizmetinin özel ders vermekten farkı yoktur. Uzaktan eğitim, eğitim kurumları ve bireysel girişimcilerle hedef kitleyi oluşturan öğrenciler arasındaki mesafeyi kapatır; hem kişilere hem de kurumlara uzak yerlerdeki insanlara eğitim hizmeti götürme ve etki alanını genişleterek daha çok kişiye zahmetsizce ulaşma imkanı sağlar. Bununla beraber uzaktan eğitim, özellikle kurumlar için pahalı altyapı gereksinimleri ve konusunda uzman teknik personel istihdamı gibi çözülmesi zaman alan sorunları da yanında getirmektedir.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Uzaktan Eğitim ve Öğrenme Yönetim Sistemlerinin Karşılaştırılması, Tez çalışması, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ülkemizde Uzaktan Eğitim Faaliyetleri

Ülkemizde Uzaktan Eğitim

Türkiye’de uzaktan eğitim ilk olarak 1927 yılında eğitim sorunlarının görüşüldüğü bir toplantıda ele alınmış fakat sadece fikir bazında kalmış ve uygulamaya geçirilememiştir. Konu ile ilgili tartışmalar 1950’li yıllara kadar devam etmiştir. Türkiye’de uygulanan uzaktan eğitimin tarihi gelişimini ise aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

i) 1927: Dönemin Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati tarafından konunun tartışılması,
ii) 1956: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Banka Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsünde başlaması,
iii) 1961: Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde Mektupla Öğretim Merkezi kurulması,
iv) 1966: Mektupla Öğretim Merkezi’nin genel müdürlük olması,
v) 1975: Yay-Kur eğitimleri ile uzaktan eğitim çalışmalarının geliştirilmesi,
vi) 1978: Açık üniversite kurulmasına karar verilmesi,
vii) 1981: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi’nin açılması,
viii) 1981: Anadolu Üniversitesi TRT işbirliği ile okul televizyonu kullanılarak eğitim vermeye başlanması,
ix) 1992: Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde Açıköğretim Lisesi’nin açılması,
x) 1998: ODTÜ’de İnternet ile Eğitim kullanılarak IDEA Paketi uygulamasının başlatılması(http://tr.wikipedia.org).

Anadolu Üniversitesi Açıköğretim FakültesiÜlkemizde uzaktan eğitim düşüncesi, cumhuriyetin ilanından kısa bir süre sonra ortaya atılmış olmasına rağmen bu yönde çalışmalara 1950’li yıllardan sonra başlanabilmiştir. İlk olarak mektupla başlayan uzaktan eğitim çalışmaları Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi’nin açılması ve TRT’nin altyapısının kullanılması ile radyo ve televizyon üzerinden devam etmiştir. 1998 yılında ODTÜ’nün başlattığı çalışma ile internet ortamına taşınan uzaktan eğitim, bugün pek çok üniversitenin kendi bünyelerinde başlattıkları uzaktan eğitim programları ile başarılı bir şekilde devam etmekte; gelişim sürecini sürdürmektedir.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Uzaktan Eğitim ve Öğrenme Yönetim Sistemlerinin Karşılaştırılması, Tez çalışması, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:

http://tr.wikipedia.org
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

20 Eylül 2010 Pazartesi

Uzaktan Eğitim Nedir?

Öğrenci ve öğretmenin, eğitim-öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilebilmesi için, öğretim materyalininin sunulabileceği uygun bir sınıf ortamının bulunması gerekir. Sınıf ortamı, öğrenci ve öğretmen arasında yüz yüze iletişimin kurulmasını ve bilginin sağlıklı bir şekilde aktarılmasını sağlar. Öğrenci, öğretmenle aynı fiziksel ortamda değilse yüz yüze iletişim olanağı ortadan kalkar. Bu durumda eğitime devam edilebilmesi için, öğretmen ve öğrenci arasındaki bilgi aktarımı uzak mesafe iletişim araçları ile sağlanır. Bu araçlar zamanın şartlarına göre çeşitlilik gösterir. Önceleri; posta, radyo, televizyon gibi iletişim araçları ile yapılan bilgi aktarımı, çağımızın son icadı olan internet ile farklı boyutlara taşınmıştır. İnternet teknolojileri; kullanıcılarına, bilgi paylaşımını etkileşimli bir şekilde (interaktif olarak) gerçekleştirme olanağı sunmuştur. Kullanılan teknoloji ne olursa olsun temel hedef, eğitim kurumunun bulunduğu yerden uzaktaki insanlara da eğitim-öğretim olanağı sunabilmesidir. Uzaktan eğitim kavramı bu temel hedef üzerine kurulmuştur.

Uzaktan EğitimUzaktan eğitimde amaç daha geniş kitlelere eğitim hizmeti sunmak; eğitimde fırsat eşitliğini sağlamaktır. Geleneksel eğitim yöntemlerinde de olduğu gibi, organize edilmiş bir yapıya sahiptir; teknolojik imkanlardan sonuna kadar faydalanır. Verilen eğitim planlıdır. Geleneksel eğitimden farkı; öğrenciye, öğretmenle aynı ortamda bulunmaksızın eğitim alma olanağı sunmasıdır. Buna ek olarak öğrenci, daha önceden filme alınmış dersleri sonradan tekrar tekrar izleme imkanına da sahiptir. Bu sayede zaman kısıtlamasından da kurtulmuş olur; istediği eğitimi eşzamansız(asenkron) olarak da alabilir.(Arslan, 2010)

Uzaktan Eğitimin Tarihçesi
Her ne kadar kesin bir başlangıç tarihi belirlenemese de uzaktan eğitim uygulamalarının organizasyonel bir yapıda kullanımına 19. yüzyılda rastlanmaktadır. Özetle maddeler halinde inceleyecek olursak, uzaktan eğitim uygulamalarının tarihsel gelişimini aşağıdaki şekliyle sıralamak mümkündür:

1. 1728: İlk uzatan eğitim çalışması Boston gazetesinde “Steno Dersleri” ile başlamıştır.
2. 1833: İsveç Üniversitesinde Hanımlara “Mektupla Kompozisyon Dersleri” verilmiştir.
3. 1840: Stenografi eğitimcisi olan Isaac Pitman İngiltere Bath’da mektupla steno öğretmeye başladı. Pitman genellikle ilk modern eğitimci olarak bilinir.
4. 1892: Chicago Üniversitesi’nde ilk Mektupla Eğitim Bölümü açılmıştır.
5. 1898: İsveç’te kurulan ve uzaktan eğitimde dünyanın önde gelen kurumlarından olan “Hermands” kurulmuştur. Bu kurumda dil eğitimi yapılmıştır.
6. 1906: Yazışmalı İlköğretim ABD’de başlamıştır.
7. 1919: ABD’de ilk eğitim ile ilgili radyo istasyonu kurulmuştur.
8. 1920: ABD’de 176 tane eğitim amaçlı radyo istasyonu kurulmuştur.
9. 1923: ABD’de Mektupla Lise Eğitimi başlamıştır.
10. 1932-1937: ABD eğitim televizyonu yayınları IOWA Üniversitesi’nde başlamıştır.
11. 1939: Fransa’da savaş yıllarında uzaktan eğitim ile öğrencilerin eğitimi sağlanmıştır.
12. 1960: İngiltere’de ilk açık öğretim veren üniversite olan “British Open University” açılmıştır (Wikipedia)

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Uzaktan Eğitim ve Öğrenme Yönetim Sistemlerinin Karşılaştırılması, Tez çalışması, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:

http://tr.wikipedia.org
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

19 Eylül 2010 Pazar

Yerel Ağ Üzerinden LMS Programlarının Çalıştırılması-Bölüm 3

Yerel Ağ Üzerinde LMS Kurulumu
Sunucuyu kurduktan sonra sıra LMS programlarının sunucu üzerinde çalıştırılmasına gelir. Wamp Server üzerinde bu programları çalıştırmak için LMS’lere ait dosyaları sunucunun kurulduğu dizindeki ‘www’ dizini içine kopyalanır. Ardından web tarayıcı açılır ve adres satırına ‘localhost’ adresi girilir. Wamp’ın kendi menüsünden seçilerek de aynı adrese ulaşmak mümkündür(şekil 61).

Sekil 61 Wamp Server menüsü

Şekil 62’de localhost ara yüzü görünmektedir. Burada ‘Your Projects’ bölümünde sunucuya kopyalanan LMS kurulum dosyalarının olduğu klasörler görülmektedir. Bu klasörlerden herhangi birine tıklayarak kurulum işlemi başlatılır. Şekil 63’te Moodle kurulum sayfası görülmektedir. İlk olarak kurulum için dil seçimi yapılır ve bir sonraki adıma geçilir.

Sekil 62. Localhost ara yüzü

Sekil 63 Moodle kurulum sayfasından bir ayrıntı

Daha sonra sunucunun PHP ayarlarını kontrol edilir.. Kontrol ekranında sorun gözükmüyorsa ‘Sonraki’ düğmesine tıklayarak kuruluma devam edilir. Ardından sistemin erişim adresi belirlenir(Şekil 64). Bu sistem yerel ağ üzerinde çalışacağı için ‘Web adresi’ kısmına sunucunun IP adresi girilir ve bir sonraki adıma geçilir.

Sekil 64 Erişim adresinin belirtilmesi

Bu adımda sistemin kullanacağı veritabanının isim ve şifre ayarları yapılır(Şekil 65). Burada sistem yerel ağ üzerinde kurulu olduğundan şifre vermeye gerek yoktur.

Sekil 65 Veritabanı ayarları

Bir sonraki adımda Moodle sunucu kontrollerini yapar. Sorun gözükmüyorsa kuruluma devam eder. Ardından dil paketi indirme sayfası görüntülenir. Eğer o an internet bağlantısı yoksa bu paketler sonradan da eklenebilir. Bir sonraki adımda yapılandırma ayarlarının tamamlandığı mesajı görüntülenir. ‘Devam’ düğmesine tıklanır. Görüntülenen sayfada lisans anlaşması kabul edilir Devam’a tıklandıktan sonra sürüm bilgileri görüntülenir. Ardından Moodle ilerleyen birkaç sayfa boyunca veritabanı tablolarını oluşturmaya başlar. Bu adım biraz uzun sürebilir. Tablolama işlemi bittikten sonra yönetici hesabının ayarları yapılır(Şekil 66).

Sekil 66 Yönetici hesabının ayarlanması

Aşağıda görünen adımda sitenin tam adı, kısa adı ve site tanımı yapılır.

Sekil 67 Sitenin isimlendirilmesi

Sitenin ana sayfasının görüntülenmesi ile yerel ağ üzerinde Moodle kurulumu tamamlanmış(Şekil 68) olur. Sistem bilgisayar laboratuarında kullanılmaya hazırdır. Eğitmen tasarladığı ders içeriklerini yerel ağ üzerinden yayınlar. Diğer bilgisayarlar sunucun IP adresini web tarayıcılarına girerek sisteme ulaşırlar. Ağa bağlı her bilgisayarda, sisteme otomatik bağlantıyı sağlayan bir HTML sayfası tasarlanırsa öğrencinin sisteme bağlanması kolaylaşır.

Sekil 69 Yerel ağda çalışan Moodle ana sayfası

Dokeos’un kurulumu ve çalıştırılması da Moodle’ınkine benzemektedir. Sistemin dosyaları localhost’a yüklenir, Dokeos dizinine tıklanır ve kurulum başlatılır. Yönergeler takip edilir ve ana sayfanın görüntülenmesi ile kurulum tamamlanır(Şekil 70).

Sekil 70 Dokeos ana sayfası

Sonuç
Gelişen teknolojinin sunduğu teknik olanaklar, eğitim alanında LMS programları şeklinde kendini göstermiştir. Bu programlar uzaktan eğitim vermek amacıyla üretilmiş yazılımlardır. Ancak sahip olduğu özellikler eğitimcilere bunun ötesinde bazı olanaklar sunmuştur. Eğitmenler bu programların sunduğu olanaklar sayesinde kendi ders içeriklerini hazırlayabilmektedirler. LMS programları sunucu üzerinden çalışan ve hizmet veren programlardır. Bu özellikten faydalanarak kendi bilgisayar laboratuarındaki yerel ağ üzerine bir sunucu kurmayı başaran bir eğitimci, LMS programlarını sınıf içinde kullanma imkanını elde eder. Bu çalışma boyunca incelenen Moodle ve Dokeos programları internet üzerinde olduğu gibi yerel ağ üzerinde de oldukça iyi bir performansla çalışmaktadır. Eğer yerel ağ bütün eğitim kurumunu kapsıyorsa ağda bulunan diğer kullanıcılar da sisteme dahil olabilirler. Bu iki programın da kullanıcıları rollere göre yetkilendirme özelliği vardır. Bu sayede kullanıcılar müdür, müdür yardımcısı, danışman, öğretmen ve öğrenci gibi rollerle yetkilendirilerek sistemin tüm kurum içinde tam kapasiteyle kullanılması mümkün olur. Ayrıca bu programlar açık kaynak kodlu ve ücretsiz yazılımlardır. Yerel ağa sahip bir eğitim kurumuna ekstra masraf yüklemezler ve kolaylıkla kullanılırlar.

LMS programları içerik hazırlamak konucunda eğitimciye pek çok olanak tanır. Ders içerikleri etkileşimli olarak sanal ortamda yerel ağ üzerinden sınıftaki öğrencilere ulaştırılabilir. Böylece hem öğrenciler dersi daha iyi kavrar hem de bilgisayar üzerindeki becerileri gelişir. Tüm bunlar göz önüne alındığında, çağı yakalamak ve eğitim kalitesini arttırmak isteyen bir eğitim kurumu mutlaka bünyesinde bilgisayar sınıfları bulundurmalı ve bu sınıflarda etkileşimli dersler vermelidir. Açık kaynak kodlu ve ücretsiz olan LMS programları bu amaçlara ulaşmak isteyen bir eğitim kurumu için mükemmel bir seçim ve çağı yakalama fırsatıdır.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Açık Kaynak Kodlu LMS Programlarının Yerel Ağ Üzerinde Uygulanması, Seminer, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yerel Ağ Üzerinden LMS Programlarının Çalıştırılması-Bölüm 2

Yerel Ağ İçin Sunucu Kurulumu
Yerel ağ üzerinden hizmet verecek bir sunucu kurmak isteyen bir kişinin IIS(Internet Information Services) ve Apache olmak üzere iki seçeneği vardır. Bu ikisi dünya üzerinde en çok kullanılan sunucu programlarıdır. Apache sunucusu http://www.apache.org adresinden ücretsiz olarak indirilebilen açık kaynak kodlu bir programdır. Sağlam, güvenilir, yüksek performanslı olması ve esnek yapısı Apache’yi bugün tüm dünyada en çok kullanılan web sunucusu yapmıştır. Ayrıca PHP ve MySQL ile de sorunsuz çalışır. Bu çalışmada kullanılacak olan Moodle ve Dokeos programlarının büyük bölümü PHP ile yazıldığı ve Apache-PHP-MySQL üçlüsü birlikte mükemmel bir uyum içinde çalıştığından dolayı sunucu olarak Apache seçilmelidir.
Burada bahsedilen üç programı bilgisayara kurmak ve düzgün olarak çalışmalarını sağlamak için çeşitli ayarlamalar yapılmalıdır. Ancak bu tür ayarlamaları doğru olarak yapabilmek için sunucu kurulumu konusunda deneyimli olmak ya da bu konuda çok araştırma yapmak gerekir. Bu, sınıfında LMS üzerinde eğitim vermek isteyen bir eğitimci için önemli bir sorundur. Bu sorunun önüne geçmek ve kurulumu kolaylaştırmak için bu üç programı bir seferde otomatik olarak kuran Wamp, Xampp, PHPTriad gibi paket programlar geliştirilmiştir. Burada hem kurulumu ve kullanımı kolay olan, Türkçe dil destekli Wamp Server programının kurulumu anlatılacaktır.
İlk olarak http://www.wampserver.com adresinden Wamp’ın en son sürümü indirilir. Ardından indirilen dosya çalıştırılarak işlemi başlatılır(Şekil 53).

Sekil 53 Wamp Server kurulum ekranı
‘Next’ tuşuna basarak bir sonraki ekrana geçilir. Burada lisans sözleşmesi görüntülenir. ‘I accept the agreement’ seçeneği seçilerek bir sonraki adıma geçilir.

Sekil 54 Lisans sözleşmesi
Bu adımda görüntülenen ekranda sunucu dosyalarının yükleneceği yer sorulmaktadır. Buraya herhangi bir adres gösterilebilir ya da varsayılan adese yükleme yapılabilir.

Sekil 55 Kurulum dizininin ayarlanması
Bir sonraki adımda sunulan seçenekler, programın kısa yolu masa üstüne ya da hızlı başlat menüsüne eklenmesi ile ilgilidir. İşaretleme isteğe bağlıdır, ‘Next’ düğmesi ile bir sonraki adıma geçilir. Bu adımda kurlum için yapılan ayarlamaların bir özeti görüntülenir(Şekil 56). Buna göre bir yanlışlık varsa geri dönüp düzeltme olanağı sunulur. Her şey tamamsa yine ‘Next’ düğmesine tıklanır ve kurulum başlar.

Sekil 56 Kurulum özeti
Eğer kurulumun yapıldığı bilgisayarda birden çok web tarayıcı varsa kurulum esnasında Şekil 57’deki mesaj görüntülenir. Buradan Firefox tarayıcısı geçerli tarayıcı olarak ayarlanabilir. Eğer geçerli tarayıcı olarak Internet Explorer kullanılacaksa hayır seçeneği seçilir ve bir sonraki adıma geçilir.

Sekil  57 Geçerli tarayıcıyı seçin uyarısı
Bu adımda Internet Explorer’ın kurulu olduğu dizinin gösterilmesi gerekmektedir. Açılan ekran Windows dizininin içini göstermektedir(Şekil 58). Internet Explorer zaten bu dizin altında olduğunda sadece ‘Aç’ düğmesine tıklamak yeterlidir.

Sekil 58 Geçerli tarayıcı olarak Internet Explorer’ın seçilmesi
Bu adımdan sonra Apache çalışmak isteyecektir. Eğer işletim sisteminin güvenlik duvarı açıksa Apachi’yi engeller ve bir uyarı mesajı görüntülenir. Bu mesajdan engellemeyi kaldır seçeneğine tıklanır ve bir sonraki adıma geçilir. Bu adımda (şekil 59) mail göndermek için SMTP sunucu ismi ve mail adresi istenmektedir. Bu program bir bilgisayar üzerinde çalışacağından isim ve e-mail adresi vermeye gerek yoktur, ‘Next’ tuşu ile son adıma geçilir.

Sekil 59 SMTP ve e-mail adresi ayarları
Bu adımda Wamp Server’ın başarı ile kurulduğunu anlatan bir yazı görüntülenir. ‘Finish’ düğmesine tıklanarak kurulum tamamlanır. Wamp Server çalışmaya başlar ve sistem saatinin olduğu yerde programın simgesi görünür.

Sekil 60 Kurulumun tamamlanması

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Açık Kaynak Kodlu LMS Programlarının Yerel Ağ Üzerinde Uygulanması, Seminer, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yerel Ağ Üzerinden LMS Programlarının Çalıştırılması-Bölüm 1

Yerel Ağ Nedir?
İki ya da daha çok bilgisayarın ofis, sınıf veya bilgisayar laboratuarı gibi kısıtlı bir alanda, birbirlerine bağlanarak oluşturduğu paylaşım ağına yerel ağ (LAN-Local Area Network) denilmektedir. Yerel ağlarda dosya paylaşım hızı çok yüksek ve verimlidir. Yerel ağlar doğrusal, halka ve yıldız olmak üzere üç farklı şekilde yapılandırılırlar(Şekil 51).

Sekil 51 Yerel ağ yapıları (a) Doğrusal yapı b) Halka yapı c) Yıldız yapı)
Doğrusal yapıda bilgisayarlar bir hat üzerinde sıralanmışlardır. Tüm bilgi alışverişi bu hat üzerinde yapılır. Sıralı hattaki bilgisayarlardan herhangi biri bozulduğunda diğer bilgisayarlara giden veri akışı da durur. Halka yapılı ağlarda ana bilgisayar ve diğer bilgisayarlar birbirlerine bağlanarak bir iletişim halkası oluştururlar. Bu tür yapılarda bilgisayarlardan biri bozulduğunda veri akışı diğer bilgisayarlar üzerinden devam eder. Yıldız yapılı ağlarda ise tüm bilgisayarlar ana bilgisayara bağlıdır ve veri akışı bu bilgisayar üzerinden yapılır.

Yıldız biçimli ağ yapılandırması bilgisayar laboratuarları için uygun bir yapılandırmadır. Burada bir hub ya da switch kullanılarak bilgisayarlar arası veri iletişimi sağlanır. İsteğe veya ihtiyaca bağlı olarak bu ağa internet de verilebilir.

Sekil 52. Yıldız şeklinde yapılandırılmış bilgisayar ağı
LMS programlarının yerel ağ üzerinde çalıştırılabilmesi için, varsa ana bilgisayara ya da ağ üzerindeki herhangi bir bilgisayar üzerine sunucu programları kurulur. Ağdaki diğer bilgisayarlar sunucuya ulaşmak için sunucu bilgisayarın IP adresini kullanırlar. IP(Internet Protocol) adresi bilgisayarların internette ya da bir ağ üzerinde iletişim kurabilmek, veri transferi yapabilmek için kullandıkları numaralardır. Yerel ağa bağlı her bilgisayara birer statik IP numarası atanır. Bu numaraların sabit olması ağda istenmeyen IP çakışmalarını ve buna bağlı bağlantı kayıplarını önler.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Açık Kaynak Kodlu LMS Programlarının Yerel Ağ Üzerinde Uygulanması, Seminer, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yerel Ağ Üzerinden LMS Programlarının Çalıştırılması: Giriş

İnternet dünyası, kişisel sayfalardan büyük portallara kadar irili ufaklı pek çok web sayfasını içerisinde barındıran, çok kullanıcılı ve karşılıklı etkileşime dayalı iletişimi esas alan devasa bir iletişim ağları topluluğudur. Bu toplulukta kendilerini temsil etmek isteyen kişiler veya kuruluşlar, internetin ana bileşeni olan web sayfalarını kullanmak ve kendi web sayfalarını internette yayınlamak zorundadırlar. Kendi sitesini yayınlamak isteyen bir kişi, bu iş için sunucu hizmeti veren bir şirketten internet üzerinde site dosyalarını yükleyebileceği bir alan ve web sitesi için kullanabileceği alan adı satın alır. Sonra site dosyalarını bu alana yükler ve gerekli ayarlamaları yaparak web sayfasını internette yayınlar. Bu sayfa aynı zamanda yayınlayan kişinin ya da kuruluşun vitrini olacağından iyi tasarlanması çok önemlidir. Sayfanın hazırlanması esnasında yapılan tasarımın sonuçlarının görülebilmesi için, defalarca deneme yapılması ve sayfanın çok kez çalıştırılması gerekir.

Internet Information ServiceWeb sayfaları sunucu üzerinde çalıştırılırlar. Yani hazırlanan bir web sayfasının kullanıcılara nasıl görüneceğini öğrenmek için sayfa dosyaları bir sunucuya yüklenmelidir. Bu sayfaları internetteki bir sunucuya yüklemek zorunda kalmadan tasarımcının bilgisayarı üzerinde görüntülemek mümkündür. Bu iş için bilgisayara IIS, Apache gibi sunucu programları kurulur ve dosyalar bu programlara yüklenerek web tarayıcısı aracılığıyla görüntülenebilir.

ApacheAynı durum LMS programları için de geçerlidir. LMS portalını oluşturan dosyalar sunucu üzerindeki ilgili klasöre yüklenir ve web tarayıcısına dosyaların adresi girilirse LMS’e ait sayfalar görüntülenir. Bu özelliklerden faydalanarak yerel ağa bağlı ve üzerinde sunucu programı bulunan bir bilgisayarda LMS programı çalıştırılabilir. Ağdaki diğer bilgisayarlardan sunucu olan makinedeki LMS portalına ulaşılabilir. Bunu yapmak için web tarayıcısına sunucu bilgisayarın IP adresinin girmek ve çıkan klasör listesinden LMS’in yüklendiği klasöre tıklamak yeterlidir. Ağdaki diğer kullanıcılar da aynen internete bağlanır gibi sunucu bilgisayara bağlanır ve LMS’in sunduğu hizmetlerden faydalanırlar. Bu yöntemi kullanarak bilgisayarların yerel ağ ile birbirine bağlı olduğu bir bilgisayar sınıfında LMS portalı çalıştırılabilir. LMS üzerinden ders işlenebilir.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Açık Kaynak Kodlu LMS Programlarının Yerel Ağ Üzerinde Uygulanması, Seminer, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dokeos Ana Sayfası ve Site Yönetimi-Bölüm 5

Öğrenci Çalışmaları
Öğrencilere ödev vermek için kullanılır. Ödevin verilme başlangıç ve bitiş tarihleri, kaç puan değerinde olduğu ve not ortalamasına ne kadar etkiyeceği buradan ayarlanır. Verilen ödevler Ajanda üzerinde işaretlenirler.

Sekil 49 Anket çeşitleri
Anketler (Surveys)
Site veya ders ile ilgili anket yapılabilmesini sağlar. Etkileşim menüsünden Surveys seçeneğine tıklandığında sitede üretilmiş olan anketlerin sıralandığı bir anket listesi görüntülenir. Buradan ‘Anket Oluştur’ düğmesine tıklanır ve anket tanımlama sayfasına geçilir. Bu sayfada anketin kodu başlığı, alt başlığı, başlangıç ve bitiş tarihleri belirlenir ve son teşekkür yazısı yazılır.’Anket Oluştur’ düğmesine tıklayarak anket tanımlanması yapılır. Ardından anket çeşitlerinin bulunduğu sayfa görüntülenir(Şekil 49).

Dokeos’un kullanıcılarına sunduğu anket çeşitleri Şekil 49’da görülmektedir. Kullanıcı bunlardan amacına uygun olanını seçer ve kolayca kendi amaçlarına uyarlar. Şimdi bu anket çeşitlerine kısaca göz atalım

Evet/Hayır
Klasik evet/hayır sorusudur.

Çoktan Seçme (Tek Cevap)
Kullanıcıya çoktan seçmeli bir soru yöneltilir ve cevaplardan kendisine uygun olanı seçmesi istenir.

Çoklu Cevap
Bu soru tipinde kullanıcı soru ile ilgili düşüncelerini yansıttığına inandığı birden çok seçeneği işaretleyebilir.

Açık
Burada kullanıcıya bir soru sorulur ve sorulan şey hakkındaki fikirlerini yazması istenir.

Açılır Kutu
Bu da çoktan seçmeli bir sorudur. Tek farkı cevapların bir açılır kutu içinde listelenmiş olmasıdır. Kullanıcı açılan listeden kendine uygun olan cevabı seçer.

Percentage
Bir yüzdelik sorusudur. Kullanıcıya bir yargıdan bahsedilir ve bu yargıya ne kadar katıldığı sorulabilir veya herhangi bir şeyi 0-100 arasında değerlendirmesi istenebilir.

Puan
Kullanıcıdan herhangi bir şeyi puanlayarak değerlendirmesi istenir. Puanlama aralığı soru hazırlanırken önceden belirlenir.

Yorum
Cevaplama gerektirmeyen bir anket sorusudur. Çok fazla soru içeren anketlerde açıklama yapmak için kullanılabilir.

Anketler güçlü ve hızlı geribildirim araçlarıdır. Alınan sonuçlar daha sonra sitenin tasarım ve geliştirme işlerini üstlenen kişiler tarafında değerlendirilir. Değerlendirme sonuçlarına göre site tasarımında ve genel işleyişinde değişikliklere gidilir.

Wiki
Eğitmenlerin ve öğrencilerin başta çeşitli alanlarda topladıkları bilgilerden derleyerek oluşturdukları makaleleri yayınlayabilecekleri, bu konularla ilgili tartışmalar açabilecekleri sanal bir bilgi paylaşım ortamdır.

Notebook
Kullanıcıların kişisel notlarını tuttukları bir çeşit sanal not defteridir.

Son olarak ‘Yönetim’ menüsü incelenecektir. Bu menüden kullanıcıları izlemek, dersin yedeğini almak, projeler oluşturmak ve dersin genel ayarlarını yapmak mümkündür.

Ders Ayarları
Dersin adı, kategorisi, derse erişim şekli, e-posta bildirimleri ve kullanıcı haklarının belirlenmesi gibi genel ders ayarlamaları buradan yapılır.

Yedekleme
Sitenin çökmesi veya sisteme virüs bulaşması gibi sistem arızalarından dolayı olası bilgi kaybının en aza indirilmesi için belirli aralıklarla sistemin yedeğinin alınması gerekir. Dokeos’ta bunu yapmak birkaç adımda tamamlanan basit bir iştir. Sadece sitedeki ders ve kullanıcı sayısına bağlı olarak yedekleme işlemi biraz uzayabilir. Yedekleme sonucu oluşturulan dosyalar güvenli bir ortamda saklanmalıdır. Sistem herhangi bir sebepten çökerse, en son alınan yedek dosyası kullanılarak, en son yedekleme zamanına bağlı olarak olabilecek en az kayıpla sistem geri yüklemesi tamamlanır.

Projeler
Burada amaç ortak bir proje oluşturmaktır. Bu proje çerçevesinde çeşitli araştırmalar yapılır ve makaleler hazırlanır. Projeye kayıtlı her kullanıcıya bir görev atanır. Görevini yerine getiren kullanıcıya yeni görevler de verilebilir. Bu şekilde yapılan çalışmalarla proje sürdürülür.

İzleme
Öğrencilerin başarı durumları, kimin hangi derse ne kadar süre ile devam etiyle ilgili genel istatistikleri tutar ve tablolar halinde gösterir(Şekil 50).

Sekil 50 Öğrenci istatistikleri

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Açık Kaynak Kodlu LMS Programlarının Yerel Ağ Üzerinde Uygulanması, Seminer, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dokeos Ana Sayfası ve Site Yönetimi-Bölüm 4

b) SCORM İçerik Paketi Kullanmak
Ders tasarlarken hazır içerik paketlerinden faydalanmak zaman ve emek tasarrufu sağlar. SCORM olarak paketlenen bir ders tekrar tekrar kullanılabilir. Siteye SCORM ders içeriği yüklemek için Şekil 44’te görüntülenen içerik listeleme sayfasından ‘Import SCORM Course’ seçeneği tıklanır. Görüntülenen SCORM yükleme sayfasında ‘Gözat’ düğmesine tıklanır ve açılan pencereden bilgisayarda yüklü olan SCORM paketi bulunarak işaretlenir. Yükleme sayfasındaki onay düğmesine de tıklandıktan sonra ders içeriği sisteme yüklenir ve kullanıma hazır hale gelir.

Bağlantılar
Eğitmen verdiği dersle ilgili, öğrencilerin daha geniş bilgi alabilecekleri önemli kaynaklara sahip sitelerin bağlantı linklerini ekleyebilir bir bağlantı listesi oluşturabilir.

Duyurular
Eğitmenin öğrencileri, yaklaşan etkinlikler, önemli olaylar, sınavlar yada dersler hakkında bilgilendirebilmesini sağlar. Yapılan duyurular e-posta aracılığıyla tüm site üyelerine duyurulur.

Glossary (Sözlük)
Ders esnasında konuda geçen yabancı terimlerin ve sözcüklerin anlamlarının veya açıklamalarının bulunduğu tablolardır.

Testler
Öğrencileri test etmek onların bilgilerini sınamak için kullanılır. Derse test eklemek için önce ders düzenleme sayfasındaki ‘Testler’ seçeneğine tıklanır. Açılan sayfadan ‘Yeni deneme’ düğmesine tıklanır ve görüntülenen sayfadan testin isimlendirilmesi yapılır ve ‘Proceed to questions’ düğmesine tıklanarak bir sonraki sayfaya geçilir. Bu sayfada Dokeos’un eğitmenler için sunduğu test seçenekleri bulunmaktadır. Öğrencilere ölçüm amacıyla; çoktan seçmeli ve tek cevaplı testler, çoktan seçmeli çoklu cevaplı testler, boşluk doldurma soruları, eşleştirme soruları, serbest cevap yazabilecekleri sorular ve belirli yerleri doğru cevap olarak işaretlenen ‘Image Zones’ (resim bölgeleri) soruları içeren sınavlar uygulanabilir(Şekil 45).

Sekil 45 Dokeos’ta test çeşitleri

Çoktan Seçme (Tek Cevap)
Klasik test tipi sorulardır. Öğrenciye bir soru sorulur ve verilen şıklardan doğru olanı işaretlemesi istenir.

Çoktan Seçme (Çoklu Cevap)
Öğrenciye bir soru sorulur ve sıralanan cevaplardan doğru olanları işaretlemesi istenir. Eğitmen her doğru cevap için ayrı puanlama yapabilir. Yanlış cevaplara eksi puan verme cezası uygulayabilir.

Boşluk Doldurma
Bu tip sorularda öğrencilere içinde boşluklar olan bir okuma parçası verilir ve öğrenciden boşlukları doldurması istenir. Metin içinde sorulmak istenen kelimeler köşeli parantez ([..]) içine alınır. her kelime için ayrı puanlama yapılabilir(Şekil 46).

Serbest Cevap
Burada öğrencilere üzerinde düşünebilecekleri, yorum yapabilecekleri açık uçlu sorular yöneltilir. Öğrenci basit bir metin editörünü kullanarak soruyu cevaplar.

Sekil 46 Boşluk doldurma sorusu düzenleme sayfası

Image Zones
Bu tip sorularda öğrencilere bir resim gösterilir ve öğrenciden soruda sorulan şeyi resimde göstermesi istenir. Bu tipte bir soru hazırlamak için soru tipi listesinde ‘Image Zones’ seçildikten sonra görüntülenen ekranda soru metni yazılır ve soruda kullanılacak olan resim yüklenir. Resimde doğru cevap olan kısımlar işaretlenir ve doğru cevaplara karşılık gelen puanlar yazılır. ‘Add this question to the test’ düğmesine tıklanarak işlem tamamlanır(Şekil 47).

Sekil 47 Image Zones düzenleme sayfası (www.dokeos.com)

Dokeos ile üretilen test soruları bir soru havuzunda biriktirilir. Zamanla biriken sorular eğitmen için sınav hazırlarken kullanabileceği mükemmel bir soru kaynağı oluşturur.

Assessments
Burada eğitmenin öğrenciler ile ilgili değerlendirmeleri, etkinliklere katılan öğrencilerin performans raporları tutulur ve eğitmen not verme işlemini yapar. Bu bölüm öğrencilere gösterilebilir ya da öğrencilerden gizlenebilir.
Etkileşim menüsünde ise eğitmenler ve öğrenciler arasındaki iletişim, dosya paylaşımı, anket oluşturma ve uygulama, çalışma gurupları oluşturma, forum sayfaları ve eşzamanlı sohbet gibi imkanların sunulduğu, sanal bir eğitim ortamı oluşturabilmek için gereken araçlar bulunmaktadır. Şimdi bu araçları kısaca tanıyalım.

Ajanda
Daha önce de bahsedildiği gibi üzerinde sınav tarihi etkinlik tarihi ya da başka önemli bir olayın tarihin işaretlendiği kullanıcıları uyarmak ve bilgilendirmek amaçlı, basit bir takvimdir.

Forumlar
Burada sitede açılmış olan forum sayfaları listelenir. Yeni forum sayfası açmak, yeni bir forum kategorisi oluşturmak, sayfaların görünürlük ve ulaşım ayarları buradan yapılır.

Gelen-Giden Kutusu
Site kullanıcılarına siteye dosya yükleme ve siteden doysa indirme olanağı sunar. Buraya bir dosya yüklemek isteyen bir kullanıcı önce bir klasör oluşturur sonra da paylaşmak istediği dosyaları bu klasöre yükler. Bu klasördeki dosyaları istediği kullanıcıya yollayabilir. Yolladığı dosyalar, alıcıların kendi Gelen-Giden kutularındaki Recieved Files bölümünde görüntülenir. Dosyaları alan kullanıcı bu dosyaları bilgisayarına indirebilir ya da aynı sisteme bağlı başka kullanıcılara yollayabilir.

Kullanıcı
Sisteme kayıtlı olan kullanıcıların sıralandığı bir listedir.

Grup
Eğitmen açtığı ders içinde örencileri ayrı ayrı çalışma gruplarına bölerek çalıştırabilir. Her grubun kendi çalışma takvimi, forum sayfası, çalıştırıcıları(grup koçları) ve ortak amaçları vardır. Eğitmen her gruba ayrı ödevler verebilir(Şekil 48).

Sohbet
Kullanıcıların eşzamanlı olarak yazılı iletişim kurdukları sanal ortamdır.

Sekil 48 Grup sayfası

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Açık Kaynak Kodlu LMS Programlarının Yerel Ağ Üzerinde Uygulanması, Seminer, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dokeos Ana Sayfası ve Site Yönetimi-Bölüm 3

Ders İçeriği Eklemek
Daha önce anlatıldığı gibi ana sayfada bulunan menüdeki‘Ders Sitesi Yarat’ seçeneğine tıklanıp ders formu doldurulduktan sonra oluşturulan ders ‘Derslerim’ menüsünde görüntülenir. Bundan sonra yapılacak iş bu menüde listelenen dersin ismine tıklamak ve açılan düzenleme sayfasından içerik tasarımına başlamaktır. Bu sayfa Yazar, Etkileşim ve Yönetim olmak üzere üç ana menüye ayrılmıştır. Bir de en üst kısımda karikatürün olduğu yerde ders için önsöz yazmaya yarayan basit bir metin editörü bulunmaktadır. Yazar ve Etkileşim menü elemanlarının yanlarında birer tane göz sembolü bulunmaktadır. Eğer bir elemanın yanındaki göz sembolü açık ise o eleman öğrenciler tarafından görülebilir, değilse görülemez. İlk olarak Yazar menüsünün elemanlarını inceleyelim.

Sekil 38 Ders düzenleme sayfası

Ders Açıklaması
Burada anlatılacak olan dersle ilgili genel açıklamalar yapılır, dersin amaçları yazılır, konular listelenir, metodoloji ve ders malzemeleri sıralanır.

Kurs
Derslerle ilgili tüm içeriğin eklendiği veya tasalandığı bölüm burasıdır. Kurs seçeneği tıklandığında eğitmen karşısına iki seçenek çıkar. İlki yeni bir kurs eklemek, ikincisi ise bir SCORM içerik paketi yüklemektir. Eğitmen ilk seçeneği seçtiği takdirde oturup tüm dersi tasarlaması gerekir. Eğer elinde konu ile ilgili önceden hazırlanmış bir SCORM içerik paketi varsa bu paketi yükleyip ders tasarım yükünden ve zaman kaybından kurtulabilinir. Bu iki durumu daha detaylı açıklayalım.

a) Yeni Bir Kurs Eklemek
Bu seçenek seçildikten sonra ilk gelen ekranda kursun ismi yazılır ve devam edilir. Ardından kurs düzenleme sayfası görüntülenir(Şekil 39).

Sekil 39 Kurs düzenleme sayfası
Bu sayfa iki ana bölüme ayrılmıştır. Sol tarafta içerik hazırlanırken oluşturulan dosyalar sıralanır. Sağ tarafta ise ders içeriği görüntülenir. Üst kısımdaki ufak menüde ders tasarımında kullanılan araçlar bulunmaktadır. İçerik eklemeye başlamak için üst menüden ‘Add section’ isimli düğmeye tıklanır. Ardından görüntülenen formdaki bilgiler doldurulur ve böylece ilk alt başlık açılır. Alt başlığa ders içeriği eklemek için yine üst menüden ‘Add learning object or activity’ düğmesine tıklanır ve bu iş için kullanılabilecek araçların bulunduğu bir menü görüntülenir(Şekil 40).

Sekil 40 İçerik ekleme menüsü
Bu menüden ‘Rich media page/activity’ seçilir ve Şekil 41’ de görülen oldukça gelişmiş bir metin editörü görüntülenir. Bu editör yardımıyla ders içeriklerine resim, flash animasyon, video, grafik, tablo ve bağlantı linkleri gibi pek çok bileşen eklenebilir. Aslen bir HTML editörüdür. Kullanıcı HTML kodlarına hakimse sayfa kaynağını görüntületip kaynak kodlarından tasarım düzenlemesi yapabilir. Editörün sol tarafında kullanıcının faydalanabileceği içerik şablonları ile dolu bir liste bulunmaktadır. Tasarım işlemi tamamlandıktan sonra editörün üstündeki ‘Add this document to the course’ düğmesine tıklanır ve içerik sol tarafta bulunan sıralı başlık listesindeki yerini alır. Ardından bir sonraki sayfanın tasarımına geçilir. Bu şekilde sayfalar birbirine eklenerek ders içeriği oluşturulur. Oluşturulan sayfalar sol tarafta bulunan listede site haritası şeklinde görüntülenir(Şekil 42).

Sekil 41 Dokeos HTML-metin editörü
Oluşturulan bir dersin öğrenciler tarafından nasıl görüneceğini görmek için ders düzenleme sayfasının sağ üst kısmındaki öğrenci görünümü düğmesine tıklanır. Editör simgeleri ortadan kaybolur ve sadece öğrencilerin görmesine izin verilen bileşenler görüntülenir. Şekil 43’teki resimde, Şekil 42’de tasarımı yapılan dersin öğrenci görünümü görüntülenmektedir. Bu sayfanın sol üst kısmında eğitmenin resmi ve sayfalar arası geçişi sağlayan ok tuşları bulunur. Alt kısımda ise ders ilerleme durumunu gösteren bir yükleme çubuğu bulunur. Aşağısındaki listede ise dersi oluşturan Sayfalar bir site haritası şeklinde sıralanmıştır. Öğrenci buradaki başlıklara tıklayarak ilgili içerik sayfasına ulaşabilir. Ziyaret edilen sayfalar tiklerle işaretlenir. Böylece öğrenci hangi sayfaları okunmadığını takip edebilir.

Sekil 42 Editör ile tasarlanmış bir ders içeriğiSekil 43 Tasarlanan dersin öğrenci görünümü
Buraya kadar anlatılan içerik tasarımı için ‘Rich media page/activity’ editöründen faydalanıldı. Bunun haricinde Şekil 40’taki içerik ekleme menüsünden ‘or use an existing resource’ adı altında listelenen seçeneklerden de yararlanılabilir. Bu seçeneklere kısaca bir göz atalım.

Belgeler
Sitedeki daha önce üretilmiş derslere ait malzemeleri, dosyaları listeler. Bu listeden uygun olan dosyalar seçilir ve derse eklenir.

Testler
Ders içeriğine test eklemek için kullanılır. Dokeos’un sunduğu tüm test hazırlama olanakları kullanılabilir.

Bağlantılar
Google, Wikipedia gibi internet sitelerine bağlantı linkleri ekler.

Öğrenci Çalışmaları
Öğrencilere ödev vermek için kullanılır.

Forumlar
Öğrenci ve öğretmenlerin etkileşim kurabileceği, bilgi alışverişinde bulunabileceği eşzamansız bilgi paylaşım ortamı oluşturur.

Buraya kadar anlatılanlardan da açıkça görüldüğü gibi ders içeriği hazırlamak uzun ve zahmetli bir iştir. Üretilen ders içeriği bir dönem boyunca kullanıldıktan sonra, bir sonraki dönemde tekrar kullanılmak istendiğinde, içerikle ilgili pek çok ayarlamanın baştan yapılması zorunluluğu doğar. Tüm dönemi kapsayan bir dersin tekrardan hazırlanması eğitimci için zaman ve emek kaybıdır. Bu durumun önüne geçebilmek için Dokeos’a, bünyesinde üretilen ders içeriklerini SCORM standardında içerik paketleri olarak saklayabilme özelliği verilmiştir. Bu özelliği kullanmak için Şekil 38’deki Ders düzenleme sayfası açılır ve oradan kurs bölümüne girilir. Üretimi tamamlanmış olan ders içeriği Şekil 44’te görüldüğü gibi listeye eklenmiştir. İçerik isminin karşısında bulunan ’Authoring options ‘ bölümünde cd şeklindeki düğmeye tıklanır. Dosya yükleme kutucuğu onaylandıktan sonra listede bulunan ‘Güneş Sistemi’ adlı ders içeriği bir SCORM paketi haline getirilir ve hard diskte saklanır. Eğitimci bu içeriği bir sonraki dönem tekrar kullanmak ya da başka bir LMS sitesinde yayınlanmak istediğinde, tekrardan tasarım yapmak zorunda kalmadan, sadece bu dosyayı sisteme yükleyerek ders açma işlemini kolayca halledebilir

Sekil 44 SCORM paketin hazırlanması

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Açık Kaynak Kodlu LMS Programlarının Yerel Ağ Üzerinde Uygulanması, Seminer, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dokeos Ana Sayfası ve Site Yönetimi-Bölüm 2

Ana Sayfa (Homepage)
Kullanıcıyı siteye girerken karşılayan sayfadır. Bu sayfanın görünümü kullanıcının yetki düzeyine göre değişir. Şekil 33’te site yöneticisine ait Ana Sayfa görülmektedir.

Derslerim
Burada sistemde açılmış olan dersler sıralanmıştır(Şekil 34 ). Eğitmen ders üzerine tıklayarak o derse ait düzenleme sayfasına ulaşabilir ve istediği değişiklikleri yapabilir. Ayrıca sayfanın sağ tarafında bulunan menüden yeni ders açabilir.

Sekil 34 Derslerim menüsü ve sıralanan dersler
Profilimi Değiştir
Bu sayfadan kullanıcının profil resmi, eğitim durumu, kişisel yetenekleri gibi özel bilgileri güncellenebilir, değiştirilebilir.

Ajandam
Kullanıcıların faydalanabileceği ve içinde önemli olayların işaretlendiği bir takvimdir.

Raporlama(Reporting)
Dersler ve öğrencilerle ilgili bilgilerin sunulduğu basit bir tablodur. Bu tablodaki bilgilerin yazıcıdan çıktısı alınabilir. Ayrıca CVS formatında bilgisayara kopyalanabilir ve Excel programında değerlendirilebilir.

Platform Yönetimi
En geniş içerikli menü elemanıdır. Sitenin genel görünümü ve işleyişi ile ilgili bütün ayarlamalar buradan yapılır. Altı ana bölümden oluşmaktadır. Şekil 35’te Platform Yönetimi’ni oluşturan elemanlar görüntülenmektedir. Bu bölümlerin işlevlerini kabaca öğrenen bir kullanıcı siteyi rahatlıkla idare edebilir.

Sekil 35 Platform Yönetimi’ni oluşturan elemanlar
Sekil 36 Kullanıcı listesiKullanıcılar
Bu bölümde yönetici isterse sisteme kayıtlı kullanıcıları bir liste halinde görebilir, kullanıcı hesaplarını aktive edebilir, yeni kullanıcı ekleyebilir veya kullanıcı profillerinde düzenlemeler yapabilir. Kullanıcılara verilen rolleri değiştirebilir. Gerektiğinde kullanıcı listelerini XML veya CVS formatında dosyalar halinde bilgisayarında indirebilir. Aynı formatlarda hazırlanmış kullanıcı listelerini de sisteme ekleyebilir. Böylece çok sayıda kullanıcı kaydını bir seferde yapabilir.

Dersler
Sitede halihazırda bulunan derslerin listelenmesi, düzenlenmesi, yeni ders açma ya da yeni bir ders kategorisi oluşturma işlemleri buradan yapılır. Derslere kullanıcı ataması da yine buradan yapılır. Buna ek olarak CVS formatında hazırlanmış bir ders listesini otomatik olarak sisteme yükleyerek tek seferde birden çok dersin açılması sağlanabilir.

Sekil 37 Ders listesiGeliştiren
Siteye ait tüm genel ve özel ayarlamalar buradan yapılır. Site güvenliği, kullanıcıların kayıt olma şekli, sunucu ayarları, sitede kullanılacak şablonlar, dil ayarları, eklentiler, ana sayfanın düzenlenmesi, site temasında değişiklik ve sistemle ilgili yapılması gereken duyurular gibi pek çok işlem buradan kontrol edilir. Ayrıca site yöneticisinin uygulayacağı etkinlikleri takip ettiği bir genel ajanda ile sitedeki dersler kullanıcılar ve sistemle ilgili istatistikleri tutan bir ‘İzleme Aracı’ bulunur. ’Terms and Conditions’ seçeneği ise kullanıcıya kayıt olurken kabul etmesi gereken şartların yazıldığı basit bir metin editörüdür.

Eğitim Dönemleri (Training Sessions)
Standart okullarda eğitim dönemler halinde verilmektedir. Dersler, öğrencilerin seviyelerine uygun olarak belirli dönemler içinde toplanır ve uygulanır. Dokeos, kullanıcılarına, verdikleri dersleri dönemler halinde bir çatı altında toplama olanağı tanır. Açılan her dönemin başlangıç ve bitiş tarihleri dönem boyunca verilecek olan dersler ve bu derslerden faydalanacak olan katılımcılar belirlenir. Açılan derslerin farklı başlangıç ve bitiş tarihlerinden doğabilecek karmaşalar da böylece engellenmiş olur.

Hizmetleri Düzenle
Bu menüden sistemin sunduğu; Visio-konferans, Oogie-Woogie Hızlı Öğrenme ve Sunucu İstatistikleri gibi bazı hizmetlerin etkinleştirilmesi yapılır.

Dokeos.com
Dokeos ana sayfasına, forum sayfalarına erişim ve internetten Dokeos genişleme paketlerine erişim imkanı sunar.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Açık Kaynak Kodlu LMS Programlarının Yerel Ağ Üzerinde Uygulanması, Seminer, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dokeos Ana Sayfası ve Site Yönetimi-Bölüm 1

Dokeos son derecede sade bir görünüme sahiptir. Kurulumla birlikte standart olarak gelen ana sayfa görünümü Şekil 31’deki gibidir. Bu görünüm sonradan kullanıcı tarafından değiştirilebilir, eklemeler yapılabilir. Siteye giriş ve kullanıcı kayıt işlemleri sağ tarafta bulunan bölümden yapılır

Sekil 31.Dokeos ana sayfası

Site yöneticisi(admin), eğitmenler, ve öğrenciler kullanıcı adlarını ve şifrelerini kullanarak sisteme giriş yaparlar. Sistem yöneticisi her kullanıcı için bir rol belirler ve her rolün kendine özgü yetkileri vardır. Bu yetkiler çerçevesinde sistemde değişiklik yapabilirler. Sisteme kaydolmak isteyen biri kullanıcı kayıt linkine tıklar ve karşısına çıkan kayıt sayfasındaki (Şekil 32) bilgileri doldurarak kayıt işlemini tamamlar. Kayıt işleminin onaylanmasının ardından kullanıcı sisteme giriş yapabilir. Site yönetimi tarafından izin verildiği takdirde ‘Öğretmen’ olarak da kayıt olunabilir.

Sekil 32 Kullanıcı kayıt formu

Yönetici adı ve parolası girilerek sitenin yönetici sayfasına ulaşılır. Site yöneticisi(admin) yetki bakımından en üstte olan kullanıcıdır. Site ile ilgili her türlü değişikliği yapabilir. Şekil 33’de site yöneticisinin kullandığı ana sayfa görülmektedir. Bu sayfa iki temel öğeden oluşmaktadır. İlki sayfanın sağ tarafında duran derslerin tasarımı ve yönetilmesi ile ilgili ayarların bulunduğu genel ve kullanıcı menülerini barındıran menü bloğudur. İkincisi ise sayfanın üst kısmında, siteye ait diğer ayarları içeren ve sekmeler halinde sıralanmış olan başlık menüsüdür. Kullanıcı menüsü içinde ‘Ders Sitesi Yarat’ ve ‘Ders Yönetimi’ adında iki tane eleman bulunmaktadır. Hemen altındaki genel diye isimlendirilen menüde ise Dokeos’un forum sitesine bağlanan bir link vardır. Dokeos’ta ders açmak isteyen bir eğitimci, kullanıcı menüsü elemanlarından yararlanır.

Sekil 33 Dokeos yönetici ana sayfası
Ders Sitesi Yarat
Bu seçeneğe tıklandığında dersin adı, kategorisi ve ders kodu gibi temel özelliklerinin belirlendiği bir form görüntülenir. İlgili yerler doldurulduktan sonra ‘Bu Eğitimi Oluştur’ isimli düğmeye tıklanır ve dersin oluşturulduğunu haber veren bir uyarı mesajı ile ders açma işlemi tamamlanmış olur. Burada açılan ders ‘Derslerim’ menüsünde görüntülenir.

Ders Yönetimi
Burada üretilen dersler sıralanır. Ayrıca ders kategorisi oluştur düğmesine tıklanarak yeni kategoriler oluşturulabilir. Aslında ders kategorisi oluşturma işlemi platform yönetiminden yapılmaktadır. Burada oluşturulan kategori sadece aynı türdeki derslerin bir başlık altında gösterilmesi için kullanılır. Kullanıcıya özeldir, diğer kullanıcıları ve dersleri etkilemez.

Sitenin genel ayarlamaları başlık menüsündeki sekmelerden idare edilir. Bu sekmeler sırasıyla: Homepage(ana sayfa) Derslerim, Profilimi Değiştir, Ajandam, Reporting(raporlama) ve Platform Yönetimi’dir. Dokeo’un Türkçe çevirisi tamamlanmadığından dolayı, dil ayarlarından Türkçe seçilse bile site boyunca bazı menü elemanları ve uyarı mesajları hala İngilizce olarak görüntülenmektedir.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Açık Kaynak Kodlu LMS Programlarının Yerel Ağ Üzerinde Uygulanması, Seminer, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dokeos: Giriş

Dokeos web tabanlı e-eğitim, ders yönetim sistemi ve işbirliği aracıdır. Gnu-GPl tarafından yayınlanan bedava kullanılabilen bir araçtır. Uluslar arası kullanılabilir bir yapıda tasarlanmıştır. Eğitimci ve öğrenci için içerik yönetim hizmeti de sunmaktadır. Ders yönetimi ile ilgili kısımları konu dağıtımları, takvimleme, ilerleme takibi, yazı/ses ve video ile chat, test yönetimi ve kayıt alma olayları gerçekleştirebilmektedir. Şu anda 31 dili içeren araç binlerce organizasyon tarafından kullanılmaktadır. Dokeos‘un temel avantajı ise, kullanıcı kolay yapısı ve esnek sistemidir. Kolay kullanılabilir yapısı ile iyi öğretim için temel araç olmak hedefindedir. Böylece kullanıcılar araçla daha az uğraşarak öğrenmeye daha çok zaman ayırabilirler. Dokeos PHP ile geliştirilmiştir ve MySQL veritabanı kullanmaktadır(Önal vd. 2006).

DokeosÜcretsiz ve açık kaynak kodlu bir yazılım olması, kullanıcılara sistem sorunlarına anında müdahale olanağı sunar. Ayrıca bu kaynak kodları kullanıcı tarafından değiştirilebilir ve geliştirilebilir. Dokeos’ta ders içeriği hazırlamak çok kolaydır ve sistem bu iş için eğitimciye pek çok olanak sağlar. İçerik hazırlarken Word PDF dosyaları kullanılabilir veya HTML editörü ile web sayfası şeklinde içerik sunumu yapılabilir. Bunun haricinde hazır SCORM ders içerikleri de kullanılabilir. Ayrıca Dokeos’un ders içeriklerini SCORM standardında paketleme özelliği de bulunmaktadır.

SCORM uyumluluğunun yanında LDAP yetkilendirmesini desteklemektedir. En geniş kapsamlı Dokeos kullanımı Ghent Üniversitesi tarafından 5000’in üzerinde aktif ders ve 30.000’in üzerinde aktif kullanıcı ile http://minerva.ugent.be üzerinden sağlamaktadır. 2005 yılında Vrije Brussel üniversitesi Erasmus Hogeschool Brussel ile birlikte Blackboard uygulamasından vazgeçerek Dokeos uygulamasını PointCarre (http://pointcarre.vub.ac.be, Uygulama adını matematikçi ve filozof Henri Poincare’den esinlenerek almıştır) adı altında yayına geçirmiştir. Dokeos uygulaması diğer LMS uygulamalarından farklı olarak sahip olduğu Oogie Rapid Learning paketi ile SCORM ile hazırlanmış ders içeriklerini, Powerpoint sunularını aktarabilme; Videoconferencing paketi ile sanal toplantı ve eşzamanlı eğitim sunabilinecek sanal sınıf oluşturabilme özelliğine sahiptir (Özarslan, 2008).

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Açık Kaynak Kodlu LMS Programlarının Yerel Ağ Üzerinde Uygulanması, Seminer, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:

Önal, A., Kaya, A. ve Draman, S.E., 2006, Açık Kaynak Kodlu Çevrimiçi Eğitim Yazılımları. Akademik Bilişim 2006 BilgiTek IV 9-11 Şubat 2006. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.

Özarslan, Y., 2008, Uzaktan Eğitim Uygulamaları için Açık Kaynak Kodlu Öğrenme Yönetim Sistemleri. İnet-tr’08- XIII. Türkiye’de İnternet Konferansı Bildirileri 22-23 Aralık 2008 Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Moodle Ana Sayfası ve Site Yönetimi-Bölüm 4

Notlar ve İstatistikler
Öğrencilerin kurs içindeki durumlarının otomatik olarak izlenmesini sağlayan basit bir veri toplam aracıdır. Şekil 29’daki tablo bir kursa devam eden öğrencilerin başarı durumlarını göstermektedir. Bu tablodaki öğrencilerden herhangi birinin ismine tıklanarak o öğrenciye ait istatistiksel bilgilere rahatlıkla ulaşılabilir. Öğrenci hakkında durum değerlendirmesi yapılabilir. Tabloda bulunan veriler daha sonra tekrar işlenmek amacıyla bilgisayara kaydedilebilir. Moodle bu verilerin, düz metin dosyası, Excel çalışma yaprağı, OpenDocument çalışma yaprağı veya XML dosyası şeklinde kaydedilmesine izin vermektedir.

Sekil .29.Öğrencilerin başarı durumlarını gösteren tablo

Sekil 30 Moodle istatistik düzenleme sayfasından bir ayrıntı

Moodle site ile ilgili verilerin istatistiğini de tutabilir. Eğer ana sayfada Site yönetimi→Sunucu→İstatistikler yolu takip edilirse Moodle’ın istatistik düzenleme sayfasına ulaşılır. Buradan ‘İstatistikleri etkinleştir’ kutucuğu işaretlenir ve istatistiklerin işlenmeye başlama saati, maksimum çalışma süresi gibi temel ayarlar yapılır. Ardından sistem belirlenen süre içinde istatistikleri işlemeye başlar ve öngörülen gün sayısı tamamlandığında sonuçlar görüntülenir.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Açık Kaynak Kodlu LMS Programlarının Yerel Ağ Üzerinde Uygulanması, Seminer, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:


-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------