Açık kaynak kodlu yazılım, kullanıcısının program kodlarına erişebilme, onları düzenleme, değiştirme haklarına sahip olduğu yazılım çeşididir. Bu çeşit yazılımlara ‘Özgür Yazılım’ denmektedir. Özgür yazılım, özgürlükleri korumaya yönelik bir akımın adıdır. Özgür yazılım ücretsiz olmak zorunda değildir. Bu yanlış anlaşılma, İngilizce'deki free sözcüğünün bedava ve özgür olmak üzere iki karşılığı olmasından kaynaklanmaktadır (http://wiki.linux-sevenler.org)
Özgür yazılımlar ücretsiz de dağıtılabilirler, pek çoğu da bu şekilde dağıtılmaktadır. Fakat bir yazılımı özgür yapan şey, kaynak kodlarının kullanıcıya verilmesi, kullanıcının bu kaynak kodlarını başkaları ile paylaşımının engellenmemesi ve yazılımın kaynak kodlarında istenirse değişiklik yapabilme özgürlüğünün kullanıcıya tanınmasıdır(http://wiki.linux-sevenler.org).
Üretilen bir programın özgür yazılım olabilmesi için öncelikle Genel Kamu Lisansı ile lisanslanması gerekir. GPL birçok yerde kullanılan ücretsiz yazılım lisansıdır ve özgün hali Richard Stallman tarafından GNU projesi için yazılmıştır. Üçüncü ve son sürüm ise Richard Stallman'ın yöneticisi olduğu Özgür Yazılım Vakfı (FSF), Eben Moglen ve Yazılım Özgürlüğü Hukuk Merkezi tarafından kaleme alındı ve özgür yazılım ortamının çeşitli itiraz ve katkılarıyla son şekli verildi(http://tr.wikipedia.org).
Bu lisansın güncel sürümü (GPLv3), Özgür Yazılım Vakfı (FSF) tarafından 29.07.2007 tarihinde yayınlandı. GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansı yani LGPL ise GPL’nin bazı yazılım kütüphaneleri için yazılmış sürümüdür Copyleft esaslı lisansların en güçlü ve en yaygın örneği olan GNU GPL günümüzde milyonlarca yazılım bileşeni tarafından kullanılmaktadır(http://tr.wikipedia.org).
Özgür yazılımlara verilen bu lisansın bazı özellikleri vardır. Açık kaynak kodlu yazılımların kullanıcılarına sundukları temel özgürlükleri belirler. GPL’nin dört temel özgürlüğü vardır. Özgür Yazılım Vakfı (FSF) tarafından kaleme alınan GNU Genel Kamu Lisansı bu dört temel özgürlüğü güvence altına almayı amaçlar. Bu bunlar sırasıyla;
i) Programı sınırsız kullanma özgürlüğü.
ii) Programın nasıl çalıştığını inceleme ve amaçlara uygun değiştirme özgürlüğü.
iii) Programın kopyalarını sınırsız dağıtma özgürlüğü.
iv) Programın değiştirilmiş halini dağıtma özgürlüğüdür.
Açık kaynak kodlu LMS programları için de aynı durum söz konusudur. Maliyetleri düşüren, sınırsız kullanım ve geliştirme olanaklarını birlikte sunan açık kaynak kodlu yazılımlar, uzaktan eğitim çalışmalarının özgürce yapılması ve geliştirilebilmesi için gerekli teknik altyapının oluşmasını sağlamıştır. Açık kaynak kodlu yazılımların sürekli gelişen, özgür ve yeni fikirlere açık yapısından yararlanılarak birbirinden farklı pek çok LMS programı geliştirilmiştir. Açık kaynak kodlu olmaları, ve özgür yazılımın sunduğu sınırsız geliştirme olanakları, LMS yazılımlarının üniversite düzeyindeki eğitim kurumları bünyesinde uygulama alanları bulmalarını sağlamıştır. Bu uygulamalar sonucunda açı kaynak kodlu LMS programları büyük bir ilerleme göstermiş ticari LMS versiyonları ile boy ölçüşecek düzeye gelmiştir. Bunlar arasında Moodle, Dokeos, OLAT, dotLRN, ATutor akla ilk gelenlerdir.
Bu yazılımların hemen hepsi benzer hizmetler vermektedirler. Öğrenci, öğretmen ve personel bilgilerinin kaydı, derslerin planlanması ve uygulanması, sınavların yapılması gibi konularla ilgili çeşitli çözümler sunmaktadırlar. LMS programlarının sunduğu bu hizmetler pek çoğu için birbirine benzese de sıra ders içeriği hazırlamaya geldiği zaman LMS’ler arasında olan bazı farklardan dolayı zorluklar ortaya çıkmaktadır. Bir LMS’de hazırlanan ders içeriği farklı bir LMS programında denenmek istendiğinde ya da aynı LMS türündeki başka bir platforma taşınmak istendiğinde istenilen sonuç alınamamaktadır. İlgili ders içeriği başka bir ortamda çalışmamakta sadece hazırlandığı ortamda çalışmaktadır. Diğer ortamlarda çalıştırabilmek için ders içeriğinin o ortamlarda da ayrıca hazırlanması gerekir. Dersin hazırlanmasında kullanılan materyaller aynı olsa bile bu durum değişmez. Ayrıca hazırda bulunan ve kullanılan ders içeriği içinde değişiklikler yapmak istediğimizde de yine pek çok şey baştan üretilmek zorunda kalınabilir. Bu durum zaman kaybı ve fazladan emek harcamak demektir.
Bazı LMS programları bu konuda eğitimciye/tasarımcıya yardımcı olsalar da yine de yeterince esneklik sağlanamamaktadır. Ayrıca bir yıl kullanılan ders içeriği bir sonraki yıl tekrar kullanılmak istendiğinde yine benzer sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu durumun önüne geçmek, ders içeriklerinin başka platformlarda kullanılabilir kılmak, bir kez kullanılan ders içeriğini yeniden kullanılabilir kılmak için birtakım standartlar geliştirilmiştir. Bunların başında SCORM standardı gelmektedir. Gelecek bölümde SCORM standardı ayrıntılı olarak ele alınacaktır.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Açık Kaynak Kodlu LMS Programlarının Yerel Ağ Üzerinde Uygulanması, Seminer, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:
http://wiki.linux-sevenler.org
http://tr.wikipedia.org
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Özgür yazılımlar ücretsiz de dağıtılabilirler, pek çoğu da bu şekilde dağıtılmaktadır. Fakat bir yazılımı özgür yapan şey, kaynak kodlarının kullanıcıya verilmesi, kullanıcının bu kaynak kodlarını başkaları ile paylaşımının engellenmemesi ve yazılımın kaynak kodlarında istenirse değişiklik yapabilme özgürlüğünün kullanıcıya tanınmasıdır(http://wiki.linux-sevenler.org).
Üretilen bir programın özgür yazılım olabilmesi için öncelikle Genel Kamu Lisansı ile lisanslanması gerekir. GPL birçok yerde kullanılan ücretsiz yazılım lisansıdır ve özgün hali Richard Stallman tarafından GNU projesi için yazılmıştır. Üçüncü ve son sürüm ise Richard Stallman'ın yöneticisi olduğu Özgür Yazılım Vakfı (FSF), Eben Moglen ve Yazılım Özgürlüğü Hukuk Merkezi tarafından kaleme alındı ve özgür yazılım ortamının çeşitli itiraz ve katkılarıyla son şekli verildi(http://tr.wikipedia.org).Bu lisansın güncel sürümü (GPLv3), Özgür Yazılım Vakfı (FSF) tarafından 29.07.2007 tarihinde yayınlandı. GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansı yani LGPL ise GPL’nin bazı yazılım kütüphaneleri için yazılmış sürümüdür Copyleft esaslı lisansların en güçlü ve en yaygın örneği olan GNU GPL günümüzde milyonlarca yazılım bileşeni tarafından kullanılmaktadır(http://tr.wikipedia.org).
Özgür yazılımlara verilen bu lisansın bazı özellikleri vardır. Açık kaynak kodlu yazılımların kullanıcılarına sundukları temel özgürlükleri belirler. GPL’nin dört temel özgürlüğü vardır. Özgür Yazılım Vakfı (FSF) tarafından kaleme alınan GNU Genel Kamu Lisansı bu dört temel özgürlüğü güvence altına almayı amaçlar. Bu bunlar sırasıyla;
i) Programı sınırsız kullanma özgürlüğü.
ii) Programın nasıl çalıştığını inceleme ve amaçlara uygun değiştirme özgürlüğü.
iii) Programın kopyalarını sınırsız dağıtma özgürlüğü.
iv) Programın değiştirilmiş halini dağıtma özgürlüğüdür.
Açık kaynak kodlu LMS programları için de aynı durum söz konusudur. Maliyetleri düşüren, sınırsız kullanım ve geliştirme olanaklarını birlikte sunan açık kaynak kodlu yazılımlar, uzaktan eğitim çalışmalarının özgürce yapılması ve geliştirilebilmesi için gerekli teknik altyapının oluşmasını sağlamıştır. Açık kaynak kodlu yazılımların sürekli gelişen, özgür ve yeni fikirlere açık yapısından yararlanılarak birbirinden farklı pek çok LMS programı geliştirilmiştir. Açık kaynak kodlu olmaları, ve özgür yazılımın sunduğu sınırsız geliştirme olanakları, LMS yazılımlarının üniversite düzeyindeki eğitim kurumları bünyesinde uygulama alanları bulmalarını sağlamıştır. Bu uygulamalar sonucunda açı kaynak kodlu LMS programları büyük bir ilerleme göstermiş ticari LMS versiyonları ile boy ölçüşecek düzeye gelmiştir. Bunlar arasında Moodle, Dokeos, OLAT, dotLRN, ATutor akla ilk gelenlerdir.
Bu yazılımların hemen hepsi benzer hizmetler vermektedirler. Öğrenci, öğretmen ve personel bilgilerinin kaydı, derslerin planlanması ve uygulanması, sınavların yapılması gibi konularla ilgili çeşitli çözümler sunmaktadırlar. LMS programlarının sunduğu bu hizmetler pek çoğu için birbirine benzese de sıra ders içeriği hazırlamaya geldiği zaman LMS’ler arasında olan bazı farklardan dolayı zorluklar ortaya çıkmaktadır. Bir LMS’de hazırlanan ders içeriği farklı bir LMS programında denenmek istendiğinde ya da aynı LMS türündeki başka bir platforma taşınmak istendiğinde istenilen sonuç alınamamaktadır. İlgili ders içeriği başka bir ortamda çalışmamakta sadece hazırlandığı ortamda çalışmaktadır. Diğer ortamlarda çalıştırabilmek için ders içeriğinin o ortamlarda da ayrıca hazırlanması gerekir. Dersin hazırlanmasında kullanılan materyaller aynı olsa bile bu durum değişmez. Ayrıca hazırda bulunan ve kullanılan ders içeriği içinde değişiklikler yapmak istediğimizde de yine pek çok şey baştan üretilmek zorunda kalınabilir. Bu durum zaman kaybı ve fazladan emek harcamak demektir. Bazı LMS programları bu konuda eğitimciye/tasarımcıya yardımcı olsalar da yine de yeterince esneklik sağlanamamaktadır. Ayrıca bir yıl kullanılan ders içeriği bir sonraki yıl tekrar kullanılmak istendiğinde yine benzer sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu durumun önüne geçmek, ders içeriklerinin başka platformlarda kullanılabilir kılmak, bir kez kullanılan ders içeriğini yeniden kullanılabilir kılmak için birtakım standartlar geliştirilmiştir. Bunların başında SCORM standardı gelmektedir. Gelecek bölümde SCORM standardı ayrıntılı olarak ele alınacaktır.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Turgut ARSLAN
Açık Kaynak Kodlu LMS Programlarının Yerel Ağ Üzerinde Uygulanması, Seminer, Danışman: Doç.Dr. Seyfettin Dalgıç
Trakya Üniversitesi 2010
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazıdaki kaynaklar:
http://wiki.linux-sevenler.org
http://tr.wikipedia.org
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder